Lafaha qal foof ka madaxa waa kuwo adag si ay u ilaaliyaan maskaxda. Marka madaxa laguu gu dhufto ama xoog madaxa laguu gu dhufto maskaxda dhaawac ayaa gaara.
marka ay maskaxda ku dhaqaaqdo xawaare ka duwan kan qal foof ka Maskaxda ama qayb maskaxda ka mid ah jug ayaa gaari karta, way kala
jiidmi kartaa ama kala dillaaci kartaa si
uu dhiig uga yimaado.
Qofka waxaa laga yaabaa iney soo gaaraan hal nooc ama noocyo badan oo
dhaawac maskax ah. Ka soo kabashada dhaawaca maskaxdu wuxuu qaadan karaa waqti dheer. Waxyeellada Dareemayaasha Marka ay maskaxdu gadaal iyo horey ugu dhacdo qal foof ka, dareemayaasha maskaxda ayaa kala jiidma ama kala dillaaca. waxaana laga yaabaa in tilmaan lagaa siiyo dhaawac fudud, mid dhexe ama mid daran oo maskaxda soo gaaray.
Calaamadaha waxyeellada dareemayaasha waxaa ka mid ah.
1: miyir beelid, loo yaqaanno kooma,
2: dhaq dhaqaaqid aan caadi ahayn oo gacmaha iyo lugaha ah.
3: cadaadiska dhiigga oo sare u kaca.
4: qandho.
5: Ogsijiin La’aan ama ogsijiin la’aan dhammaan maskaxda ah ama qaybo
ka mid ah maskaxda waxaana loo
yaqaannaa anoksiya (anoxia).
6: Dhaawac ku yimaada socodka dhiigga maskaxda kaasoo yareeya ogsijiintu wuxuu waxyeello u keeni karaa maskaxda. Tan waxaa ka mid ah
A: wadne qabad,
B: hawlgab maskax (faalig),
C: isku dhexyaacid ama dhaawac ka yimaada dhiig la’aan.
Waxaa kale oo dhici karaan dhibaatooyin kale sida xusuus beelid, dabeecadda qofka oo isbedesha, dhibaato hadalka ah,
Marka la qabo anoksiya (anoxia) daran, kooma waqti dheer ama dhimasho maskax ayaa laga yaabaa iney qofka ku dhacdo. JUGTA.
Jugta ama dhaawac jug waxay dhici
karaan marka madaxa wax lagu dhufto
isla markaana maskaxdu ay gadaal ama
horey ugu dhacdo qalfoofka. Dhiig
maskaxda gudaha kaga shubma ama dillaac qal foof ayaa laga yaabaa inuu dhaco. Jugtu waxay keeni kartaa
1: barar,
2: kooma,
3: suuxdin,
4: waxyeello maskax ama cadaadis
sarreeya oo ka dhex dhaca qalfoofka.
HEMATOMA
Hematoma waa mug ama kuus dhiig ah.
Waxaa jira 3 nooc oo hematomas yo ah
iyagoo ku saleysan mugga dhiigga.
1: Dhiigga ku uruura lakab ka sare (Epidural hematoma) waa lakab ka sare ee maskaxda ee u dhexeeya maskaxda iyo qal foof ka.
2: Dhiigga ku uruura lakab ka dhexe
(Subdural hematoma) waa lakab ka dhexe ee maskaxda.
3: Dhiigga ku uruura qaybta gudaha
( Intracerebral hematoma) waa qeybta
gudaha ee maskaxda.
Hematomas yadu waxay keeni karaan
barar maskax, cadaadis sarreeya oo ka
dhex dhaca qalfoofka, ama kooma. dhaqaatiirta ayaa badanaa xaalada haan oo kale waxa ay adeeg sadaan Qalliin si meesha looga saaro hematomada. Tan waxay ku xiran tahay meesha ay hematomadu ku taallo iyo iney sii ballaaranayso ama dhibaatooyin
keeneyso iyo in kale. Hematomada waxaa laga yaabaa ineysan keenin saameyn sii jirta muddo badan , laakiin dhaawac yada kale ee maskaxda ayaa laga yaabaa iney isku mar dhacaan hematomada. Dhiig Gudaha ugu shubma maskaxdu waa dhiiga maskaxda gudaha uga furma. Dhiig baxu wuxuu ku imaan karaa 3 meelood oo maskaxda ka mida 1: Maskaxda duleedkeeda waxaana loo yaqaannaa dhiig baxa maskaxda duleedkeeda (subarachnoid hemorrhage).
2: dhiiga baxa Nudaha maskaxda ama marinnada maskaxda waxaana loo yaqaannaa dhiig baxa maskaxda gudeheeda (intraventricular hemorrhage).
3: dhiig baxa Gudaha maskaxda waxaana loo yaqaannaa dhiig baxa maskaxda
gudeheeda (intracerebral hemorrhage).
Dhaawac yada gaara maskaxda waa badan yihiin mana aha kuwo halkaan lagu soo koobi karo sidoo kale dhaawac yada maskaxda ma keenaan oo kaliya xaaladaha ka yimid dhaawac yada toos ka ah sida jugta soo gaarta maskaxda marka madaxa si xoogani wax ugu dhacaan sidoo kalena waxaa jirta cudurro badan oo iyaguna keeni kara dhaawac iyo bukoosho soo gaarta maskaxda qeybaheeda kala duwan.
Cuduradaasi waxaa kamida tusaale
1: guud ahaan infection saameeya maskaxda
2: burooyin ka soo dhasha maskaxda.
3: cudurada sonkorta iyo dhiig karka
4: tb da ku dhacda maskaxda
5: cudurka baabasiirka
iyo cuduro badan oo si gaara maskaxda ugu dhaca iyo kuwo kale oo iyaguna jirka banii aadam ka oo dhan kuwada dhaca. Cuduradani ma aha iney si toos u geysanayaan dhaawac maskaxeed balse si dadban oo laga yaabo iney tahay tartiib tartiib ayey maskaxda u dhaawici karaan iyagoona ku fidinaya maskaxda caabuq iyo hurgun ama kala xirayo qeybo muhiim isu ah oo wada shaqeyni ka dhaxeyso sida burooyin ka ku dhaca maskaxda arrimahaan iyo kuwo kale oo badan waxay sababi karaan dhaawac iyo bukasho maskaxeed oo joogto noqon kara haddii aan si rasmi ah loo daaweynin.
Si kasta ba ha ahaatee haddii aad leedahay dhaawac yo maskaxeed jug ama dhibaato cudur kuu geystay ama uu jiro xanuun iyo cudur guud ahaan noloshaada saameeyay la soo xiriiir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan
Dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah
La soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah si aad u hesho talo iyo tusaaleyn si aad u hesho caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.